طرح سرشماری ؛ آینده گرایی و برنامه ریزی آمایش سرزمین

به گزارش آفتاب شمال  ؛ طرح سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395هم از سوم مهر اغاز شده است که تا 28 ابان ادامه خواهد داشت.

سرشماری عمومی نفوس یعنی شمارش تمام افرادی که در یک کشور زندگی می کنند.

در سرشماری نفوس اطلاعات جمعیت شناختی مهمی در مورد برخی از خصوصیات هر یک از افراد به طور جداگانه به دست می آید.

در بعضی از سرشماری های عمومی نفوس، علاوه بر تعداد افراد و ثبت خصوصیات آنان، اطلاعاتی نیز درباره مسکن خانوارها و تسهیلات آن گردآوری می شود. این سرشماری ها را سرشماری عمومی نفوس و مسکن می نامند.

در سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395 در مورد افراد، خصوصیاتی همچون سن، جنس، دین، تابعیت، وضع سواد، مدرک تحصیلی، وضع مهاجرت، وضع فعالیت، وضع زناشویی و فرزندآوری و پاره ای اطلاعات دیگر و در مورد واحد مسکونی، اطلاعاتی مانند نحوه تصرف واحد مسکونی، مساحت زیر بنا و نوع اسکلت و مصالح به کار رفته در بنای واحد مسکونی جمع آوری می شود.

هدف کلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمع آوری داده ها و اطلاعات پایه ای درباره تعداد، ساختار و ویژگی های عمده افراد جامعه و واحدهای مسکونی کل کشور برای برنامه ریزان، سیاستگذاران، دولتمردان، پژوهشگران و سایر کاربران است.

تهیه چارچوب آماری مناسب در زمینه خانوار و مسکن برای اجرای طرح های آماری یکی دیگر از اهداف اصلی سرشماری است.

تاریخچه سرشماری در ایران

سرشماری یکی از قدیمی ترین روش های جمع آوری اطلاعات برای تصمیم گیری است که سابقه ی اجرای آن در جهان به حدود 6000 سال قبل برمی گردد.

اولین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در ایران در سال 1335 توسط اداره آمار عمومی وابسته به وزارت کشور اجرا شد. پس از تأسیس مرکز آمار ایران در سال 1344، قانون این نهاد را موظف کرد که هر 10 سال یکبار سرشماری عمومی نفوس و مسکن را اجرا کند به دنبال تصویب این قانون، مرکز آمار ایران از سال 1345 تا 1385 هر 10 سال یکبار سرشماری عمومی نفوس و مسکن را اجرا نموده است.

پس از سرشماری 1385، بنا به پاره ای ضروریات و بر اساس مصوبه ی هیئت وزیران فاصله زمانی سرشماری به پنج سال کاهش یافت. به

دنبال این مصوبه، مرکز آمار ایران سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 را اجرا کرد. تاکنون 7 سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال های 1335، 1345، 1355، 1365، 1375، 1385 و 1390 اجرا شده است.

در سال 1395، مرکز آمار ایران هشتمین سرشماری عمومی نفوس و مسکن را در حال اجرا دارد.

* سرشماری عمومی نفوس و مسکن مبنای برنامه ریزی امایشی سرزمین

اصلی ترین نیاز برای هر نوع برنامه ریزی داشتن اطلاعات رقومی و عددی است که در طرح های آمارگیری جمع آوری می شود و در ایران هم برای برنامه ریزی تا سطح دهستان ها از نتایج جمعی طرح های آمارگیری استفاده می کنیم.

در سرشماری عمومی نفوس و مسکن داده ها و اطلاعات پایه ای درباره تعداد، ساختار و ویژگی های عمده افراد جامعه و واحدهای مسکونی کل کشور جمع آوری می شود؛ بنابراین نتایج حاصل از آن می تواند تصویری از وضع موجود جمعیت، نیازمندی ها و توانایی های آن و همچنین تصویری از وضع موجود واحدهای مسکونی کشور برای برنامه ریزان، تصمیم گیران، سیاستگذاران می توانند با تدوین برنامه های توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، کشور را به سمت وضعیت مطلوب سوق دهند و پژوهشگران و کارشناسان حوزه های جمعیت شناسی، علوم اجتماعی و علوم اقتصادی قادر خواهند بود روندهای گذشته جمعیت را شناسایی کرده و مسیر تحولات آن را آینده تا حدودی پیش بینی کنند.

از کابردهای نتایج سرشماری می توان به این موارد اشاره کرد:

– شناخت جمعیت شهری و روستایی و تدوین برنامه های توسعه شهری و عمران روستایی
– شناخت جمعیت در حال تحصیل و نیازمند تحصیل و برنامه ریزی برای تأمین مدارس، دانشگاه ها و واحدهای آموزشی
– شناخت جمعیت فعال و اندازه گیری میزان بیکاری و فعالیت برای همه نواحی و برنامه ریزی در جهت تنظیم بازار کار
– تعیین اندازه جمعیت جوان و سالمند، شناخت ویژگی ها و نیازمندی های جمعیت جوان سالمند و برنامه ریزی برای بهبود زندگی جوانان و سالمندان
– شناخت تفاوت های اجتماعی زنان و مردان و برنامه ریزی در جهت برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان
– شناخت وضعیت موجود مسکن و شناخت ویژگی های آن از جهت کیفیت، ایمنی و رفاه برنامه ریزی برای توزیع عادلانه منابع، خدمات و کالاهای مصرفی و سایر امکانات و وسایل بین استان ها و مناطق مختلف کشور
– تهیه برآوردها و پیش بینی های جمعیتی برای برنامه ریزی های دراز مدت توسعه و عمران کشور
– تولید آمارهای اختصاصی و پایه ای جمعیت مانند محاسبات مربوط به شاخص های
مرگ و میر، ولادت و باروری، مهاجرت و جابجایی های جمعیت

ویژگی های متمایز سرشماری 1395

در سرشماری 1395برای نخستین بار در تاریخ سرشماری های ایران بجای پرسشنامه ها و فرم های کاغذی امکان مشارکت هموطنان در سرشماری از طریق اینترنت و جمع آوری اطلاعات با ابزار الکترونیکی تبلت فراهم شده است. پاسخگویان می توانند از طریق اینترنت پرسشنامه های سرشماری را تکمیل و ارسال کنند. در این صورت دیگر نیازی به مصاحبه ی مأمور آمارگیر با خانوار نخواهد بود.

به منظور ثبت دقیق اطلاعات هویتی اعضای خانوار، لازم است در زمان اجرای عملیات سرشماری ، هنگامی که مأمور آمارگیر به خانوار مراجعه می کند مدارکی مانند قبض تلفن ثابت یا همراه که کدپستی منزل مسکونی خانوار بر روی آن درج شده و کارت ملی یا مدارکی که نام و نام خانوادگی، شماره ملی و تاریخ تولد تمامی اعضای خانوار در آن ثبت شده است، در دسترس باشد و خانوار این اطلاعات را قبل از مراجعه مأمور آماده کند.

این مدارک می تواند به مأمور سرشماری در ثبت دقیق آدرس پستی خانوار کمک کند.

آن دسته از خانوارهایی که اطلاعات خود را در سامانه اینترنتی ثبت و ” کد آماری ” خود را دریافت کرده اند باید” کد آماری” خود را دسترس داشته باشند و هنگام مراجعه مأمور سرشماری آن” کد آماری” را به وی اعلام کنند.

خانوارهایی که در زمان مراجعه ی مأمور سرشماری، در منزل حضور ندارند، اصطلاحا”خانوار غایب” نامیده می شوند. در صورتی که مأمور سرشماری به خانواری مراجعه کند که در محل سکونت خود حاضر نباشد اطلاعیه ای تحت عنوان«کارت اطلاعیه خانوار غایب» در محلی که برای خانوار قابل رویت باشد قرار می دهد.(مثلا کارت اطلاعیه خانوار غایب را با چسب کاغذی بر درب منزل یا واحد مسکونی خانوار می چسباند).

در”کارت اطلاعیه خانوار غایب” علاوه بر برخی راهنمایی های مفید، یک کد 12 رقمی تحت عنوان« کد غایب» درج شده است از تاریخ 25 مهر ماه تا پایان سرشماری، خانوار می تواند با استفاده از راهنمایی های مندرج در« کارت اطلاعیه خانوار غایب»،‌ به سامانه سرشماری اینترنتی که در آن کارت درج شده است مراجعه کند و با وارد کردن کد غایب و شماره ملی سرپرست خانوار، فرم سرشماری را برای اعضای خانوار خود تکمیل نماید.

برای انجام این کار، لازم است شماره ملی،‌ تاریخ تولد اعضای خانوار و کدپستی محل سکونت خانوار از قبل آماده باشد. در صورتی که خانوار به اینترنتی دسترسی نداشته باشد، آن خانوار می تواند با شماره تلفن هایی که در«کارت اطلاعیه خانوار غایب» وجود دارد تماس بگیرد تا آمار گیر تلفنی با گرفتن اطلاعات، خانوار را به صورت تلفنی سرشماری نماید.

اقدامات تکمیلی برای خانوارهای غایب

درصورتی که این خانوارها به هر دلیلی به اطلاعیه خانوار غایب دسترسی نداشتند و تا پایان سرشماری مأمور سرشماری را ندیده اند، لازم است به اطلاعیه های ستاد سرشماری در مورد خانوارهای غایب در روزهای پایانی سرشماری که از طریق رسانه ها اعلام عمومی می شود، توجه کنند.

محرمانه بودن اطلاعات فردی سرشماری ؛ افتخار نظام

افتخار حاکمیت و نظام جمهوری اسلامی ایران است که اطلاعات آماری خانوارها را همیشه محرمانه ، صیانت می کند.

خوشبختانه ایران از لحاظ نظام آماری در منطقه رتبه برتر را دارد و در جهان هم در جمع کشورهای پیشرو هستیم.

نتایج سرشماری به طور کلان و میانگین برآورد می شود و به هیچ وجه از این اطلاعات خانوارها در اختیار دیگر مراجع قرار نمی گیرد و فقط از اطلاعات کلان و ملی برای بهبود نظام برنامه ریزی استفاده می کنیم.

صیانت از اطلاعات خانوارها در طرح های آمارگیری از افتخارات نظام جمهوری اسلامی ایران است که آن را نوعی وظیفه حاکمیتی می داند و هیچ فرد یا نهادی دسترسی به اطلاعات خانواری طرح های آمارگیری ندارد و نخواهد داشت.

بر اساس ماده 7 قانون مرکز آمار ایران اطلاعات و داده هایی که در آمارگیری های مختلف از افراد، خانوارها، بنگاه های اقتصادی و مؤسسات مختلف جمع آوری می شود، محرمانه بوده و تحت هیچ شرایطی در اختیار هیچ فرد یا سازمانی قرار نمی گیرد و از اطلاعات جمع آوری شده صرفا برای تهیه آمارهای کلی و عمومی استفاده می شود.

به چه سوالاتی باید درسرشماری 1395 پاسخ داده شود؟

الف) اطلاعات فردی اعضای خانوار
نام و نام خانوادگی، شماره ملی(کد اتباع خارجی برای خارجیان مقیم ایران)، سن، جنس، دین، تابعیت، وضع سواد، مدرک تحصیلی، وضع مهاجرت، وضع فعالیت، وضع زناشویی و فرزندآوری، پوشش بیمه درمانی و اطلاعات دیگر از قبیل شماره تلفن ثابت و همراه سرپرست خانوار.

ب) ویژگی های مسکن خانوار
آدرس محل سکونت، کدپستی، نحوه تصرف واحد مسکونی، مساحت زیربنا و نوع اسکلت مصالح به کار رفته در بنای واحد مسکونی
مأمور سرشماری کیست؟

مأمور سرشماری فردی است که از طرف مرکز آمار ایران در زمان اجرای سرشماری به تمام خانوارها مراجعه می کند و اطلاعات مورد نیاز سرشماری را جمع آوری می کند.

مأموران سرشماری افرادی قابل اعتماد و آموزش دیده که ملبس به جلیقه ای به رنگ طوسی با آرم سرشماری در پشت آن و کارت شناسایی در سمت چپ روی جلیقه خود هستند که با استفاده از تبلت به جمع آوری اطلاعات می پردازند. آنها مجاز نیستند سوالاتی خارج از فرم طراحی شده در تبلت پرسش کنند.

هر کشور و جامعه ای برای برنامه ریزی اثر بخش به اطلاعات دقیق و صحیح نیاز دارد و در طرح سرشماری عمومی نفوس و مسکن هم پرسش های زیادی اجتماعی و اقتصادی مطرح و پاسخ های هموطنان ثبت ، جمع اوری و پردازش می شود.

هموطنان حتما به ماموران طرح سرشماری عمومی نفوس و مسکن و همه طرح های آمارگیری اطمینان و اعتماد کنند.

چون برای توسعه منظم جامعه و اقتصاد کشور به اطلاعات دقیق و درست نیاز است و شهروندان با ارائه صحیح این اطلاعات می توانند در تدوین برنامه های اثربخش برای ایجاد تحول در جامعه و همه زمینه ها همکاری کنند.

مرجع همه قضاوت ها و ارزیابی ها ، آمارهای رسمی است و این آمارها ، چراغ راهنمای دولتمردان و مسئولان ، برنامه ریزان و اقتصاددانان است و نباید به راحتی زیر سوال رود.

طرح های امارگیری هر اندازه دقیق تر باشد به همان میزان نظم سیاستگذاری توسعه و پیشرفت هم به ویژه در مسیر اقتصاد مقاومتی بیشتر خواهد شد.

با اجرای طرح سرشماری ، ویژگی های فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی ، جمعیتی و آمایش اقتصادی بدست می اید و از این اطلاعات در سطح کلان برای برنامه ریزی ها استفاده می شود.

سرشماری عمومی نفوس و مسکن از سرشماری های فراگیر در کل کشور است که از سال 1335 تا 1385 به صورت ده ساله اجرا می شد و از 1385 به صورت پنج سال یکبار انجام می گیرد.

اگر توسعه و پیشرفت می خواهیم ، اگر می خواهیم ما هم در توسعه و عمران و نظم برنامه ریزی کشور مشارکت و سهم داشته باشیم ، باید اطلاعات دقیق را در اختیار ماموران طرح سرشماری قرار دهیم تا به طور منظم از دستاوردهای توسعه کشور برخوردار شویم و اینده تحولات احتماعی و اقتصادی ما پیش بینی پذیر و قابل مدیریت و اینده هم قابل ساختن باشد.

با این اطلاعات اماری می توانیم اینده را بسازیم. برای ساختن اینده باید امروز اطلاعات دقیق داشته باشیم و طرح سرشماری هم با همین هدف اجرا می شود با مشارکت احاد مردم و برای تک تک مردم.