بانک ملی نخستین بانک ایرانی

آفتاب شمال : قانون تأسیس بانک ملی ایران به عنوان اولین و بزرگ‌ترین بانک کنونی کشور در ۱۴ اردیبهشت ۱۳۰۶ به تصویب مجلس شورای ملی و اساسنامه آن در ۱۴ تیر ۱۳۰۷ به تصویب کمیسیون مالیه مجلس شورای ملی رسید

 بانک ملی، کار خود را به طور رسمی از روز سه شنبه ۲۰ شهریور سال ۱۳۰۷ در تهران آغاز کرد. اولین مدیرعامل بانک ملی ایران دکتر کورت لیندن بلات آلمانی بود که همراه فوگل معاونش و ۷۰ کارشناس امور بانکی از آلمان به ایران آمدند. بانک ملی ایران کار خود را با سرمایه اولیه ۲۰ میلیون ریال و با سه شعبه مرکزی، مستقر در بازار تهران و بندر بوشهر آغاز کرد. اولین شعبه بین المللی این بانک در شهر هامبورگ آلمان سال ۱۳۲۷ آغاز به کار کرد.

چاپ اسکناس

در ۲۲ اسفند ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی، حق چاپ اسکناس را به مدت ده سال به بانک ملی ایران واگذار کرد و مقرر شد پس از انقضای آن در صورتی که این حق لغو نشود، به همین ترتیب برای دوره های ده ساله بعد نیز عمل شود.

سرانجام نخستین اسکناس های بانک ملی در اول فروردین سال ۱۳۱۱ انتشار یافت. از آن تاریخ تا سه ماه، اسکناس های بانک شاهنشاهی و بانک ملی همزمان رواج داشت و از اوایل تیر همان سال، اسکناس های بانک ملی به صورت تنها پول کاغذی ایران درآمد.

بانک ملی ایران تا سال ۱۳۳۹ بنا بر نیازهای اقتصادی کشور به نشر اسکناس اقدام می کرد؛ ولی آن سال با تأسیس بانک مرکزی ایران، حق انحصاری نشر اسکناس به این بانک محول شد که تاکنون ادامه دارد.

سرمایه

بانک ملی ایران از همان ابتدای تأسیس، شکل شرکت سهامی داشت و سرمایه اولیه آن یعنی ۲۰ میلیون ریال به 20 هزار سهم هزار ریالی (13هزار و 500 سهم بانام و ۶۵۰۰ سهم بی نام) تقسیم شده بود، اما در سال ۱۳۱۷ انتقال سهام بانک به غیردولت ممنوع شد. سرمایه بانک ملی ایران در سال ۱۳۱۴ به ۳۰۰ میلیون ریال و سال ۱۳۳۱ به دومیلیارد ریال افزایش یافت. در سال ۲۰۱۱ مجموع دارایی های بانک ملی ایران معادل ۷۲ میلیارد دلار اعلام شد. بانک ملی ایران هم اکنون برپایه میزان درآمد سالانه، بزرگ ترین بانک در ایران محسوب می شود.

بانک ملی با توجه به محدودیت های نظام بانکی تا پیش از سال ۱۳۳۵ همه وظایف اقتصادی بانک مرکزی را نیز به عهده داشت، اما پس از تأسیس بانک مرکزی ایران، وظایف مزبور به این بانک واگذار شد.