از نماز غفیله غفلت نکنید
بدان نمازی است بین نماز مغرب و عشا که فضیلت بسیار دارد و چون از آن ساعت مردم غفلت دارند، لذا نماز غفیله اش نامیدند و آن دو رکعت است
غفیله اسم مصغر از غفلت است؛ یعنی غفلت کوچک
آفتاب شمال : آمده است، در ساعت غفلت اگر دو ركعت نماز- هر چند خفیف و مختصر خوانده شود خداوند آن شخص را اهل دار كرامت (بهشت) قرار مىدهد. (همان، ص 120) گفتنى است كه كلمه غفیله از ماده غفلت است و علت این كه این نماز را غفیله ى گویند، به خاطر این است كه ساعت غفلت (بین مغرب و عشا) خوانده مىشود زیرا معمولاً در این ساعت شیطان سعى مىكند افراد را از یاد خدا و فضیلت وصفناپذیر نافله غافل نماید.
شاید یکی از دلایل توصیه به اقامه نماز غفیله و ثواب آن، این است که: حضرت یونس علیه السلام یک لحظه غفلت کرد و از قوم خود جدا شد و سرنوشت او با دریا و ماهی پیوند خورد و در شکم ماهی پس از انابه به درگاه خدای سبحان نجات پیدا کرد و شاید تأکید رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر این نماز، به لحاظ غفلت های کوچک و بزرگی باشد که ما هر روز مرتکب می شویم. تا ما هم از ظلمت های ظاهری و باطنی نجات پیدا کنیم.
بزرگان گفته اند: بالاترین ذکر در بین اذکار، ذکر یونسیه «لااله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین» است.
آیاتى كه در نماز غفیله خوانده مى شود اثر و خواصى دارد كه اهل بیت(علیهم السلام) از آن مطلع بودند; ازاین رو به ما چنین دستورى داده اند; مثلا در مورد ذكر«لااله الاّانت» كه در اول نماز غفیله خوانده مى شود، از پیامبر(صلى الله علیه و آله) نقل شده كه فرمودند: اسم اعظم خداست و موجب استجابت دعا مى باشد.
قسمتى از ذكر نماز مستحبى كه در ركعت اوّل خوانده مى شود در سوره انبیا، آیه هاى 87 و 88 آمده و به ذكر «یونسى» نیز معروف است و همان دعایى است كه حضرت یونس(علیه السلام) موقعى كه در شكم ماهى بزرگ بود خواند و براى نجات خود از خدا كمك خواست. ذكر دیگر نماز غفیله كه در ركعت دوم و بعد از سوره حمد مى آید ـ در سوره انعام، آیه 59 آمده است كه در این آیه شریف، از اسرار غیب و علم و قدرت خدا و وسعت دایره حكم و فرمان او سخن به میان آمده است.
در روایات شیعه برای نماز غفیله ثواب و فواید بسیاری بیان شده که ما در این جا به برخی از آنها اشاره می نماییم.
هر کس این دو رکعت را در بین نماز مغرب و عشا بخواند و به این دعا تبرّک جوید و حاجت خود را از حضرت حق طلب نماید خداوند حاجت او را بر آورده نماید و آن چه را خواهد به او کرامت کند
1. نماز بین نماز مغرب و عشاء بسیار فضیلت دارد و آن نماز توبهکنندگان است و در روایت وارد شده که به آن نماز «غفیله» می گویند و آن دو رکعت است، که در رکعت اول پس از حمد آیه وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً و در رکعت دوم پس از حمد آیه وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ مىخوانند، و ثواب این نماز نزد خدا از گرفتن روزه بیشتر است.[دیلمی، حسن، ارشاد القلوب الی الصواب، سلگى نهاوندى، على، ج1، ص 232]
2. امام صادق(علیه السلام) از پدرش و او از پدرانش(علیه السلام) روایت نموده که پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: در ساعت غفلت نماز نافله گزارید هر چند که دو رکعت نماز ساده باشد؛ زیرا آن دو رکعت سراى ارجمندى و بهشت را به دنبال آورد. عرض شد: اى پیامبر خدا! ساعت غفلت کدام است؟ فرمود: بین مغرب و عشاء (نماز غفیله).[صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، حسن زاده، صادق، ص 115، ح 1]
3. هشام بن سالم از امام صادق(علیه السلام) نقل می کند که آن حضرت فرمود: هر کس این دو رکعت را در بین نماز مغرب و عشا بخواند و به این دعا تبرّک جوید و حاجت خود را از حضرت حق طلب نماید خداوند حاجت او را بر آورده نماید و آن چه را خواهد به او کرامت کند».[ بهایی، منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح، بسطامى، على بن طیفور، ص 309]
نماز بین نماز مغرب و عشاء بسیار فضیلت دارد و آن نماز توبهکنندگان است و در روایت وارد شده که به آن نماز «غفیله» می گویند و آن دو رکعت است، که در رکعت اول پس از حمد آیه وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً و در رکعت دوم پس از حمد آیه وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ مىخوانند، و ثواب این نماز نزد خدا از گرفتن روزه بیشتر است
کیفیت خواندن نماز غفیله
یکى از نمازهاى مستحبّ نماز غفیله است که بین نماز مغرب و عشا خوانده مىشود. این نماز دو رکعت است که در رکعت اوّل آن، بعد از حمد باید به جاى سوره، این آیه را بخوانند:
«وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادى فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُوْمِنِینَ».
و در رکعت دوم بعد از حمد به جاى سوره، این آیه را بخوانند «وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُها إِلَّا هُوَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا یَعْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ فِی ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ».
و در قنوت آن بگویند: «اللَّهُمَّ إِنِّی اسْأَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَیْبِ الَّتِى لا یَعْلَمُهَا الَّا انْتَ انْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ انْ تَفْعَلَ بِی کَذا وَ کَذا» و به جاى کلمه «کذا و کذا» حاجت هاى خود را بگویند و بعد بگویند: «اللَّهُمَّ انْتَ وَلِىُّ نِعْمَتِى وَ الْقادِرُ عَلَى طَلِبَتِى تَعْلَمُ حاجَتِى فَأسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ لَمَّا قَضَیْتَهَا لِی».[خمینی، روح الله، توضیح المسائل (المحشى) ، ج 1، ص 430،]
درباره این نماز غفیله آمده است: هر كس بین نماز مغرب و عشا این دو ركعت نماز را بخواند، خداوند آنچه سوال كند به او عطا مىنماید. (وسائل الشیعه، ج 8، ص 121)
فرآوری: زهرا اجلال
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان